تعیین مناسب‌ ترین سن بهره‏برداری اقتصادی توده‏های همسال پالونیا (مطالعه موردی طرح جنگلداری دکتر بهرام‏نیا استان گلستان)

چکیده:سابقه و هدف: نیاز روزافزون به چوب و کاهش منابع چوبی باعث ایجاد و تشدید جنگلکاری با گونه‌های سریع‌الرشد شده است. یکی از راه‌های جلوگیری از برداشت بی‌رویه از این جنگل‌ها می‌تواند جنگل‌کاری با گونه‌های سریع‌الرشد باشد. سن بهره‏برداری اقتصادی سنی است که توده جنگلی به حداکثر ارزشی که به زمان حال یا امروز از نظر ارزش اقتصادی فعلی شده باشد برسد. یکی از درختانی که در دهه‌های اخیر جهت جنگلکاری با دوره برداشت کوتاه مدت به ویژه در جنوب شرق آسیا مورد توجه قرار گرفته است گونه‌های مختلف پالونیا می‌باشد. در شرایط عادی، یک درخت پالونیا 10 ساله به اندازه 40-30 سانتی‌متر قطر برابر‌سینه داشته و حجم چوبده آن بین 5/0-3/0 متر‌مکعب در سال می‌باشد و در بهترین شرایط محیطی، درختان 6- 5 ساله چوب قابل بهره‌برداری تولید می‌کنند. در خصوص توسعه جنگل‏کاری پالونیا توسط کشاورزان در سریلانکا مشخص شد که در نرخ بهره 5/7 درصد ارزش خالص فعلی جنگل‏کاری پالونیا 462721 روپیه و نسبت منفعت به هزینه 28/3 و نرخ بازده داخلی 34/28 درصد می‏باشد. هدف از این مطالعه تعیین مناسب ترین سن برداشت توده‏های دست کاشت پالونیا در طرح جنگلداری دکتر بهرام‏نیا در استان گلستان با توجه به ماکزیمم ارزش اقتصادی در هر یک از فواصل کاشت مورد مطالعه می‏باشد. مواد و روش‌ها:این تحقیق در یک جنگلکاری 18 ساله Paulownia fortuneiمستقر در پارسل 2 سری یک طرح جنگلداری دکتر بهرام نیا (شصت کلاته گرگان) انجام شد. سه فاصله کاشت 3*6 متر، 5*8 متر و 6*10 متر مد نظر قرار گرفت. در هر فاصله کاشت 5 اصله درخت از لیست درختان شاخص با توزیع مناسب در طبقات قطری بصورت تصادفی انتخاب گردید. پس از قطع درختان انتخابی، دیسک هایی از ارتفاع 4/. و 30/1 متر و همچنین دیسک های بعدی با فواصل 2 متری از قطر برابر سینه تا نوک درخت تهیه شد. همچنین با محاسبه ضریب شکل درختان نمونه در سنین مختلف، موجودی حجمی، در سنین مختلف محاسبه گردید. در مرحله بعد با توجه به جداول محصول، ارزش توده سرپا و ارزش رویشگاه براساس روابط اقتصادی متداول، برآورد و سن بهینه اقتصادی بر اساس ضابطه ارزش رویشگاه تعیین شد. همچنین با محاسبه درآمدها و هزینه‏ها، سود خالص فعلی پروژه در سن بهره‏برداری اقتصادی مشخص گردید..نتیجه گیری: نتایج نشان داد که با نرخ بهره 12 درصد و قیمت هر کیلو چوب سرپا معادل 750 ریال سن بهره‏برداری بهینه برای فواصل کاشت 6×3 متر ، 8×5 و10×6، به ترتیب 8، 9 و 10 سالگی می‏باشد. با بررسی اثر تغییر قیمت و نرخ بهره روی سن بهره برداری اقتصادی مشخص شد که افزایش یا کاهش قیمت چوب تغییری در سن بهره برداری اقتصادی ایجاد نمی کند ولی افزایش نرخ بهره باعث کاهش سن بهره برداری اقتصادی و بالعکس کاهش نرخ بهره باعث افزایش سن بهره برداری اقتصادی می شود. کلمات کلیدی: پالونیا، سن بهره‏برداری اقتصادی، فاصله‏کاشت، رویش حجمی ، شصت کلاته